CENTRUM ORTOPEDII I REHABILITACJI

LECZENIE BÓLU KRĘGOSŁUPA

mgr Maciej Hofman

Profesjonalne konsultacje bólu kręgosłupa !

Zapraszamy !

UGUL - Uniwersalny Gabinet Usprawniania Leczniczego pozwala na wykonywanie następujących rodzajów zabiegów:

  • wyciągi
  • ćwiczenia w odciążeniu
  • ćwiczenia w odciążeniu z oporem
  • ćwiczenia samowspomagane
  • ćwiczenia czynne z oporem

Wskazania:

  • osłabiona siła mięśni
  • ograniczenia w ruchomości stawów
  • zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa (wyciąg osiowy)
  • stany po złamaniach
  • przykurcze ścięgien i mięśni
  • ćwiczenia przy braku możliwości obciążania kończyn (ćwiczenia w odciążeniu)
  • niedowłady

Ćwiczenia czynne - ćwiczenia wykonywane przy współudziale pacjenta. Ruchy kończyn i tułowia angażujące wybrane grupy mięśni i stawów, w celu poprawienia ich sprawności.

Najczęściej stosowanymi ćwiczeniami czynnymi są:

  • napinanie mięśni
  • ćwiczenia prowadzone
  • ćwiczenia w odciążeniu
  • ćwiczenia wolne - bez użycia sprzętu pomocniczego
  • ćwiczenia oporowe

Ćwiczenia czynno–bierne - ruch prowadzony jest biernie a zadaniem które się stawia pacjentowi jest czynne rozluźnienie mięśni w tej części narządu ruchu która jest ćwiczona. Kluczem do uzyskania żądanych efektów terapeutycznych jest właściwa współpraca pacjenta z terapeutą. Przy prawidłowo wykonywanych ćwiczeniach zakres ruchów z dnia na dzień powinien wzrastać.

Wskazania:

  • stany po chirurgicznych zabiegach rekonstrukcyjnych w narządzie ruchu
  • choroby reumatoidalne
  • unieruchomienie kończyny za pomocą wyciągów redresyjnych
  • stany strofiki tkankowej
  • demineralizacja kości

Przeciwwskazania:

  • czynne procesy zapalne w obrębie stawów
  • świeże blizny pooperacyjne lub inne rany
  • stany wymagające bezwarunkowego unieruchomienia, takie jak po zwichnięciach czy złamaniach

Ćwiczenia bierne – to ćwiczenia wykonywane przez kinezyterapeutę bez współudziału pacjenta. Zasadniczym celem tych ćwiczeń jest zmiana ruchu biernego na czynny. Fizjologicznie znaczenie ćwiczeń biernych polega na wspomaganiu działania mechanizmu tzw. „pompy mięśniowej”. Ćwiczenia bierne zapobiegają zesztywnieniom stawowym, obrzękom zastoinowym, pośrednio odleżynom i wielu innym niekorzystnym zagrożeniom wynikającym z procesu chorobowego.

Pozytywne działanie ćwiczeń biernych wyraża się przede wszystkim w utrzymaniu naturalnej długości i elastyczności mięśni. Dopuszczenie do utrwalania niekorzystnych ograniczeń ruchu w stawie czy zespole stawowym z reguły prowadzi do patologii w chrząstkach stawowych i nasadach stawowych kości typu odwapnień bądź powstawania narośli kostnych.

Podstawowym zadaniem ćwiczeń biernych ze względu na użyteczność w kinezyterapii jest oddziaływanie na ośrodkowy układ nerwowy przez udrażnianie szlaków torowania głównie proprioceptywnego zw czuciem głębokim. Uzyskuje się je albo przez docisk na powierzchnie stawowe w trakcie wykonywania ćwiczeń, albo przez pełne rozciągnięcie mięśnia w obrębie stawu, w okolicy którego znajdują się jego przyczepy. Niewątpliwie ćwiczenia bierne korzystnie wpływają na sferę czucia powierzchownego, które uaktywnia się na drodze drażnienia eksteroreceptorze skóry pacjenta poprzez jej kontakt z ręką terapeuty prowadzącej ruch bierny.

Wskazania do ćwiczeń biernych:

  • porażenia i niedowłady mięśni szkieletowych
  • zwiększone patologicznie napięcie mięśniowe inaczej napięcie spastyczne
  • nie utrwalone ograniczenia ruchomości w stawach
  • zła trofika tkanek miękkich w częściach narządu ruchu objętych procesem patologicznym
  • potrzeba utrzymania odpowiedniej długości i elastyczności w mięśniach szkieletowych

Przeciwwskazania:

  • stany pourazowe po złamaniach kości długich z niepełnym zrostem
  • stany zapalne stawów różnego pochodzenia
  • stany po zwichnięciu i innych urazach stawowych i okołostawowych
  • występowanie bólu podczas ćwiczenia

Metodyka:

  • ruch powadzony jest za pomocą sił zewnętrznych, głównie przez rękę terapeuty
  • pozycja wyjściowa pacjenta jest taka jak podczas testowania siły odpowiednich zespołów mięśniowych na stopień 0 i 1
  • stabilizacja właściwego odcinka narządu ruchu ma zapewnić wykonywanie ruchu biernego tylko w obrębie mobilizowanego stawu
  • odciążenie lub chwyt ćwiczonej części ciała musi być wygodny dla pacjenta, pewny a przez to bezpieczny
  • ruch należy prowadzić w pełnym, biernym, fizjologicznym zakresie zgodnie z normą dla danego stawu
  • liczba powtórzeń w jednej płaszczyźnie i serii 30 – 50
  • ćwiczenia w ciągu dnia należy prowadzić od 1 do 3 serii. Obowiązuje zasada, że przy większym nasileniu działania czynnika patologicznego i rozleglejszych w związku z tym działaniach stosuje się większą dawkę ćwiczeń

Ćwiczenia czynne w odciążeniu – ta grupę ćwiczeń stosuje się głównie w celu poprawy wskaźników siły w osłabionych z różnych przyczyn zespołach mięśniowych. Kwalifikują się tutaj te mięśnie, które nie są w stanie pokonać oporu wyrażonego ciężarem odpowiednich części ciała. Ich siła oceniana testem jest w granicach stopnia 2 i zamknięta jest granicami od -2 do +2. Tak więc głównym zadaniem ćwiczeń czynnych w odciążeniu jest zwiększenie możliwości siłowych aktywizowanego zespołu dynamicznego do wielkości stopnia 3 w takim samym co wyżej systemie oceny.

Ćwiczenia te aktywizują działanie „pompy mięśniowej” wpływając korzystnie na trofikę tkanek, a także na ich elastyczność oraz poprawiają torowanie propioceptywne w odpowiednich drogach nerwowych.

Wskazania do prowadzenia ćwiczeń czynnych w odciążeniu:

  • uzyskanie poprawy wskaźników siły mięśniowej w tych zespołach dynamicznych, które wskutek np. unieruchomienia kończyny opatrunkiem gipsowym, posiadają zmniejszony potencjał w tym zakresie
  • likwidacja nie utrwalonych, tzw. miękkich ograniczeń ruchu w stawach
  • zapobieganie powstawaniu ograniczeń ruchu poprzez stosowanie ich jako kontynuacji ćwiczeń biernych, prowadzonej już bez fizycznego udziału temperatury
  • możliwość wykonania ruchu czynnego przy współobecności pepełnych zrostów kostnych po urazach, najczęściej kończyn dolnych. Jeżeli lekarz prowadzący pacjenta zdecyduje się po uzyskaniu zrostu klinicznego na zabezpieczenie, np. złamanej kończyny tylko szyną gipsową, to z jego aprobatą można rozpocząć takie ćwiczenia, oczywiście po uprzednim zdjęciu łuski zabezpieczającej
  • możliwość wykonywania ruchu czynnego przy współobecności bólu o mniejszej intensywności. Obciążenie za pomocą systemu bloczkowego zmniejszane odczucia umożliwiając tym samym zwiększenie zakresu wykonywanego ruchu
  • uzyskanie aktywizacji psychicznej pacjęta dzięki możliwości samodzielnego wykonywania ćwiczeń bez fizycznego udziału terapeutyczne

Przeciwwskazania:

  • konieczność bezwzględnego unieruchomienia odpowiedniej części ciała
  • silne odczucia bólowe różnego pochodzenia i przy różnej lokalizacji tkankowej
  • ostre stany zapalne głównie stawów i tkanek okołostawowych

Ćwiczenia czynne oporowe – od tej grupy ćwiczeń w znacznej mierze należy efekt końcowy leczniczy wyrażony powrotem funkcji. Siła mięśni zbliża się do granicy normy albo ją osiąga. Są to ćwiczenia o charakterze miejscowym. Ćwiczenia czynne oporowe to nic innego jak tylko ćwiczenia czynne wolne z dodatkowym, odpowiednio dawkowanym oporem zewnętrznym.

Wskazania do prowadzenia ćwiczeń czynnych oporowych:

  • doprowadzenie do normy wskaźników siły mięśniowej albo zmniejszenie do minimum osłabienia mięśni w niewydolnych w tym względzie zespołach dynamicznych
  • opóźnienie efektywności procesów patologicznych wywołujących osłabienie mięśni
  • uzyskanie kompensacyjnych przerostów siły w nie objętych procesem chorobowym grupach mięśni
  • uzyskanie przerzutów napięć mięśniowych do części ciała znajdujących się czasowo ze względów leczniczych w unieruchomieniu
  • uzyskanie oprawy w koordynacji nerwowo-mięśniowej
  • poprawa tzw. wytrzymałości miejscowej ćwiczonych mięśni co zwiększa możliwość wykonywania zadań ruchowych w czasie
  • poprawa samopoczucia psychicznego pacjentów

Opór można dozować poprzez:

  • ręce terapeuty, nie jest wtedy konieczne określanie wielkości siły za pomocą dynamometrów. Opór dozuje sie ręcznie, stosownie do możliwości pacjenta i ze zmiennym nasileniem w różnych przedziałach zakresu ruchu
  • obciążenie bezpośrednie, polega na mocowaniu w odpowiednich miejscach ciała obciążeń o znanej wielkości i w różny sposób. Wykorzystać do tego można specjalne woreczki albo przylepce. Lecz przedtem należy określić długość ramienia dźwigni, na której jest położona siła
  • obciążenie pośrednie przez wykorzystanie systemu bloczkowego
  • prowadzenie ćwiczeń oporowych na urządzeniach specjalnych (należą do nich siłownie typu: „Atlas” czy „Herkules”). Za pomocą tych urządzeń można zwiększać siłę nawet w małych grupach mięśniowych
  • ciężar użyty w charakterze oporu poprzez system bloczków i linek musi być odprowadzony poza powierzchnie stanowiska, na którym znajduje sie pacjent

Wielkość oporu w poszczególnych fazach ruchu musi być zmienna i tak dobrana, by nie zaburzała koordynacji wyrażonej jego płynnością. Im większy opór, tym mniejsza liczba powtórzeń i odwrotnie. Zasada ta określa zależność, która zachodzi między siłą a wytrzymałością, przy czym obie te zdolności kondycyjne kształtowane są za pomocą ćwiczeń oporowych.

Copyright mgr Maciej Hofman 2011 ©. All rights reserved

Web design by: JARTOM IT