Kręgozmyk dotyczy najczęściej lędźwiowego odcinka kręgosłupa. W wyniku nieprawidłowej budowy kręgów, kręgoszczeliny dochodzi do przesunięcia się ku przodowi najczęściej kręgu L5 z całym kręgosłupem leżącym wyżej. Kręgoszczelina polega na przerwaniu ciągłości łuku kręgowego w części międzywyrostkowej nazywanej również węziną łuku. Łuk kręgu jest miejscem połączenia podstawy wyrostka poprzecznego, nasady wyrostków stawowych i blaszki łuków. Część miedzywyrostkowa jest miejscem wyładowania dużych sił podczas obciążeń kręgosłupa. Kręgoszczelina może być miejscem w którym dochodzi do zapoczątkowania ześlizgu kręgu.
Kręgozmyk określa się procentowym stopniem ześlizgu:
Io – 25%
IIo – 25-50%
IIIo - 50-75%
IVo - >75%
OBJAWY KRĘGOZMYKU
Osoby z kręgozmykiem mają charakterystyczną sylwetkę. Obręcz biodrowa cofnięta jest do tyłu w stosunku do tułowia, a pośladki są wysunięte. Tułów ulega skróceniu im większy jest stopień kręgozmyku. Zmniejszone jest przodopochylenie miednicy, lordoza zwiększona. Występuje ograniczona bolesna ruchomość kręgosłupa w odcinku lędźwiowym.
W przebiegu kręgozmyku wyróżniamy 3 zespoły bólowe:
- Bóle krzyża miejscowe lub opasujące
Ból wywołany jest niestabilnością kręgosłupa. Niestabilne trzony powodują napięcie więzadła podłużnego tylnego w wyniku czego dochodzi do podrażnienia zakończeń nerwów Luschki. Napięcia wywołują ból w odcinku lędźwiowo-krzyżowym i promieniujący ból do pośladków, tylnej strony ud, pachwin.
- Bóle korzeniowe
Jest następstwem podrażnienia lub ucisku korzeni nerwowych. Ucisk wywołany jest najczęściej przez:
-wypuklinę jądra miażdżystego
-zwężenie zachyłków bocznych kanału kręgowego
-tkankę łączną która rozrasta się w obrębie kręgoszczeliny
Czynniki te powodują zwężenie kanału kręgowego.
- Ból o typie chromania
Chromanie przestankowe pochodzenia neurologicznego występuje w wyniku zwężenia kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym. Charakteryzuje się:
-zaburzeniami czucia
-bólami i kurczami łydek podczas stania ze zwiększoną lordozą lub przejściu pewnego odcinka
-nasilenie bólu przy schodzeniu ze schodów, a zmniejszenie podczas wchodzenia
Bóle związane są z zaburzeniem ukrwienia korzeni rdzeniowych. Zwiększenie lordozy podczas stania zmniejsza pojemność kanału kręgowego. Powoduje to naciągnięcie korzeni i ich niedokrwienie w wyniku zaciśnięcia naczyń włosowatych.
LECZENIE KRĘGOZMYKU
Do leczenia nieoperacyjnego kręgozmyku kwalifikują się chorzy, u których objawy bólowe są przemijające . Wskazaniem do leczenia zachowawczego są: kręgoszczeliny przeciążeniowe, szczególnie u osób młodych uprawiających sport, stwierdzona w badaniu nieprawidłowa budowa kręgosłupa oraz niestabilność segmentu ruchowego.
W okresie wystąpienia lub nasilenia dolegliwości bólowych należy zrezygnować lub ograniczyć wysiłek fizyczny. Stosuje się zabiegi fizykalne i leczenie farmakologiczne, które działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Leczenie nieoperacyjne obejmuje również kinezyterapię, której głównym zadaniem jest wzmocnienie układu mięśniowego, a szczególnie mięśni brzucha , które stabilizują lędźwiowy odcinek kręgosłupa.
Wskazaniem do leczenia operacyjnego kręgozmyku, są dolegliwości bólowe nie ustępujące mimo leczenia zachowawczego (farmakoterapii, fizykoterapii). Chorzy, u których badanie neurologiczne i badanie kanału kręgowego nie wykazały ucisku na korzeń, kwalifikowani są do zabiegu operacyjnego w celu usztywnienia danego segmentu, aby usunąć patologiczną ruchomość. Pacjenci z zaburzeniami neurologicznymi kwalifikowani są do odbarczenia uciśniętych korzeni i usztywnienia segmentu. Wskazaniem bezwzględnym do leczenia operacyjnego jest kręgozmyk dysplastyczny u dzieci z postępującym ześlizgiem.